وظیفه‌ای در درون ما نجوا می‌کند، چیزی فراتر از خواسته‌ها یا امیال روزمره؛ نامش «رسالت زندگی» است.
زندگی اصیل، با پیروی از وظیفه‌ای شکل می‌گیرد که از اعماق روان ما برمی‌خیزد، نه از فشار بیرونی یا تمایلات آنی.
اگر بخواهی خودت باشی، باید ابتدا کشف کنی که رسالت زندگی‌ات چیست—همان صدای غریبی که از درونت تو را به مسیری متفاوت فرا می‌خواند.
وظیفه ات را دریاب!
کدام وظیفه؟!
جمله «وظیفه‌ات را دریاب، نه آنچه دلخواه توست» که به کارل گوستاو یونگ نسبت داده شده، مفهومی عمیق و تأمل‌برانگیز دارد. در ادامه به تفسیر و تحلیل آن می‌پردازم.
رسالت زندگی چیست و چه فرقی با خواسته دارد؟
وظیفه در اینجا نه صرفاً مسئولیت اجتماعی یا شغلی، بلکه یک معنا و رسالت درونی است
یعنی:
• وظیفه، چیزی نیست که صرفاً از بیرون به تو تحمیل شده باشد؛ بلکه از درون تو برمی‌خیزد.
• این رسالت درونی ریشه در نفس فردی، ناخودآگاه، و استعدادهای ژرف و منحصر به‌فرد تو دارد.
• گاه ممکن است این وظیفه در تضاد با خواسته‌ها، لذت‌طلبی، یا حتی مسیرهای معمول و تحسین‌شده اجتماعی باشد.
وظیفه درونی در نگاه یونگ و مفهوم فردیت‌یابی
کارل گوستاو یونگ در روانشناسی تحلیلی‌اش بر مفهومی به نام “فردیت‌یابی” (Individuation) تأکید دارد، که به معنای تحقق خودِ کامل انسان است.
«وظیفه‌ی انسان، تبدیل شدن به آن کسی است که در اصل برایش خلق شده است.»
این تبدیل‌شدن نیازمند کشف وظیفه‌ی حقیقی است، نه صرفاً دنبال کردن امیال و علایق سطحی. یونگ می‌گوید که اگر از این مسیر غافل شویم، سایه (Shadow) یا بخش‌های سرکوب‌شده‌ی روان ما خود را در قالب اضطراب، افسردگی یا بی‌معنایی نشان می‌دهند.
نقش ناخودآگاه در درک وظیفه روانی
اگر بخواهم به طور خلاصه نکته پنهان این جمله جناب یونگ را شفاف کنم باید بگویم:
«وظیفه‌ات را دریاب، نه آنچه دلخواه توست» یعنی:
«به ندای درونت گوش بسپار، نه وسوسه‌ی خواسته‌های زودگذر؛ خودت را پیدا کن، نه چیزی را که فکر می‌کنی می‌خواهی.»
چگونه رسالت درونی خود را کشف کنیم؟
موضوع مهم نکته ای که یونگ به آت اشاره می کند این است که این جمله دو مفهوم را در تقابل قرار می‌دهد:
1. «وظیفه‌ات را دریاب»:
یعنی:
• به خودشناسی عمیق برس.
• بفهم که نقش واقعی‌ات در زندگی چیست — نه آنچه دیگران به تو تحمیل کرده‌اند و نه آنچه صرفاً به آن علاقه‌مندی.
• یونگ معتقد بود که هر انسان مأموریتی یکتا دارد که ریشه در ناخودآگاه فرد و جمعی دارد. این مأموریت، خودِ واقعی ما را نمایان می‌کند و تحقق آن، رشد روانی و فردیت را به همراه دارد.
2. «نه آنچه دلخواه توست»:
یعنی:
• دنبال خواسته‌های زودگذر، لذت‌های آنی، یا رؤیاهای سطحی نباش.
• دلخواه تو ممکن است از نقاط ضعف یا خواسته‌های کودکانه تو ناشی شده باشد، نه از خود اصیل و بالغ تو
یونگ باور داشت که زندگی اصیل با “فردیت‌یافتن” (Individuation) حاصل می‌شود، یعنی فرایندی که در آن انسان به خود واقعی‌اش تبدیل می‌شود.
در این مسیر، ممکن است مجبور شوی از خواسته‌ها و علایقت بگذری و به مسیر درونی عمیق‌تر پاسخ دهی — همان چیزی که «وظیفه روانی» یا «دعوت روح» نامیده می‌شود.
پیمان رحیمی نژاد
روان‌شناس و پژوهشگر روانشناسی مثبت اگزیستانسیال
